Serduszko puka

O najczęstszych chorobach serca u kotów, ich rozpoznawaniu i leczeniu rozmawiamy z lek. wet. Ewą Jaworską-Kolebską

Co sygnalizuje, że kot ma problemy z sercem? 
Chory kot izoluje się, chowa, jest smutny i apatyczny. Mogą u niego wystąpić duszności (koty nie kaszlą!).  Jednak aż u ok. 60 proc. kotów choroby serca mogą nie dawać objawów. Dlatego często wykrywane są podczas innych badań. Zdarza się, że diagnozowane są u zwierzaków kulejących albo z objawami niedowładu którejś z kończyn. Mogą one wynikać z zatorów aorty, które powodują zaburzenia krążenia krwi w kończynach tylnych, co może się zakończyć martwicą łap (a nawet koniecznością amputacji).

Na serce chorują głównie koty starsze, ale dość częste są też przypadki zachorowań zwierząt  5-6 letnich.

Jakie choroby serca występują u kotów?
Kardiomiopatia, czyli schorzenie mięśnia sercowego. Może być ona pierwotna lub wtórna wywołana inną chorobą, np. nadczynnością tarczycy czy mocznicą. U kotów występują:  kardiomiopatia przerostowa, rozstrzeniowa i pośrednia.

Ta pierwsza charakteryzuje się przyrostem grubości mięśni komór serca, któremu często towarzyszy zmniejszenie ich pojemności. Jest to choroba samego mięśnia sercowego. Na zdjęciu rentgenowskim może nie być widać, że serce jest powiększone. Przerost polega na dośrodkowym powiększeniu ściany. Wówczas zmniejsza się pojemność komór przedsionków i upośledzony jest rozkurcz tego mięśnia. 

Kardiomiopatia rozstrzeniowa to powiększenie sylwetki serca, któremu towarzyszy zmniejszenie grubości ścian komór i słabsza kurczliwość.  Typ pośredni to kardiomiopatia restrykcyjna ze zmienną grubością ścian komór i upośledzonym rozkurczem.

Jak diagnozuje się chorobę?
Przede wszystkim za pomocą badania EKG, ale koty są wyjątkowo trudnymi pacjentami ze względu na bojaźliwość  i dużą podatność na stres. W związku z tym wyniki badań są często zafałszowane.

W diagnostyce chorób układu krążenia pomocny jest również RTG narządów klatki piersiowej, który pozwala dostrzec takie objawy jak powiększenie sylwetki serca czy wodopiersie. W niektórych lecznicach dostępne jest też USG (tzw. echo serca), najbardziej miarodajne badanie tego narządu. Jeśli podejrzewamy zatorowość, należałoby sprawdzić także sprawność przepływu naczyniowego, do czego służy badanie Dopplera. Wskazane są również badania dodatkowe np. krwi w celu potwierdzenia lub wykluczenia innych chorób mogących być pierwotną przyczyną problemów z sercem.

Częściej występują u kotów wady wrodzone serca czy nabyte?
Wady wrodzone diagnozuje się bardzo rzadko. Przebiegają one zwykle bezobjawowo - organizm kota sam uczy się rekompensować niedostatki spowodowane chorobą. Słabsze zwierzęta umierają, zanim ktokolwiek postawi im diagnozę. Jeśli wykryjemy przetrwały przewód tętniczy czy niezarośniętą przegrodę międzykomorową, to taki pacjent kwalifikuje się do operacji.

Jakie choroby serca są leczone operacyjnie?
Schorzenia wynikające z uszkodzenia mięśnia sercowego leczymy wyłącznie farmakologicznie. Operacje przeprowadza się jedynie w wypadku wad wrodzonych i tylko w wyspecjalizowanych dobrze wyposażonych klinikach.

Jak leczy się kocie serce?
Po opanowaniu stanu ostrej niewydolności krążenia zalecana jest terapia farmakologiczna, czyli leki doustne podawane przez właściciela. Jest to dużo trudniejsze niż w wypadku aplikowania ich psom , dlatego lekarze ograniczają ich ilość do niezbędnego minimum.

Zwykle stosujemy leki moczopędne, które niwelują zastój krwi w tkance płucnej. Jest to bardzo istotne, ponieważ przy wodopiersiu czy obrzęku płuc występuje bezpośrednie zagrożenia życia kota.

W wypadku duszności można zastosować terapię tlenową -  kota wkłada się wtedy do inkubatora.  Niestety niektóre zabiegi wpływają na zwierzę bardzo stresująco, dlatego w takich przypadkach należy odstąpić od uciążliwego leczenia.

Jaki jest najlepszy sposób na podanie kotu tabletki?
Najwygodniej byłoby podawać leki w karmie, ale większość kotów nie daje się na to nabrać... Moja metoda polega na rozgniataniu tabletki i mieszaniu jej z masłem. Małymi porcjami palcem nakładamy kotu mieszankę na wargę. Nie wolno wpychać tabletki na siłę do gardła, bo może się ona dostać do tchawicy i spowodować zachłyśnięcie. Leki często podaje się kotu przez długi czas, więc trzeba wypracować jak najmniej drastyczny sposób.

Jak się opiekować chorym  kotem?
Należy dbać o regularne podawanie leków. Stosować zaleconą przez lekarza dietę – zazwyczaj niskosodową, niskokaloryczną, bez soli. Jeśli chodzi o aktywność fizyczną, kot sam ją sobie dozuje,  nie należy go do niej zmuszać.

Czy kotu można zrobić masaż serca?
Tak. Reanimację powinna jednak przeprowadzić osoba doświadczona. Właściciel, wdmuchując swoją objętość płuc do maleńkich płuc kota, może spowodować ich rozedmę. Specjaliści wykonują masaż serca, uciskając klatkę piersiową i robiąc sztuczne oddychanie.

Czy kot może mieć zawał serca?
Nie, zdarzają się natomiast nagłe zejścia śmiertelne i kotów z kardiomiopatią przebiegającą bezobjawowo lub przypadki ślepoty jako jedynego objawu nadciśnienia u kota.

Choroby serca można całkowicie wyleczyć?
Nie tak jak katar czy biegunkę. Możemy jedynie poprawiać kotu komfort życia.